بررسی اثر فرار مغزها بر رشد، سرمایه گذاری و تراز تجاری ایران با رهیافت مدل تعادل عمومی قابل محاسبه چندمنطقه ای

چکیده کشورهای در حال توسعه از دیر باز با پدیده ی فرار مغزها مواجه بوده اند. در واقع، فرار مغزها معرف جریان سرمایه ی انسانی است که در آن انتقال مهارتها صورت می گیرد. بررسی روند مهاجرت مغزها از ایران نیز گویای این مطلب است که این کشور طی دهه های اخیر با نرخ بالایی از مهاجرت مغزها به کشوهای توسعه یافته ترروبرو بوده است. طبیعی است این عارضه می تواند متغیرهای کلان اقتصادی یک کشور را تحت تاثیر قرار دهد. بر همین اساس این تحقیق به دنبال پاسخگویی به این سوال است که پدیده فرار مغزها تا چه اندازه متغیرهای کلان اقتصادی از جمله رشد، سرمایه گذاری و تراز تجاری ایران را تحت تاثیر قرار داده است. برای این منظور از مدل تعادل عمومی چند منطقه ای و نسخه هفتم پایگاه داده های gtap استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که پدیده فرار مغزها (مهاجرت نیروی انسانی ماهر و تحصیل کرده) در قالب سناریوی کاهش نیروی انسانی متخصص در کشور، اثر منفی بر تولید بخش های کشاورزی، صنعت، نفت و گاز و خدمات و تولید ملی کشور داشته است. همچنین بدنبال خروج نیروی انسانی متخصص سرمایه گذاری در کشورکم شده و تراز تجاری کشور منفی شده است. باتوجه به اینکه یکی از نشانه های فرارمغزها کاهش بهره وری عوامل تولید است؛ درمقاله برای صحه گذاشتن بر نتایج منفی فرار مغزها بر تولید، سرمایه گذاری و تراز تجاری کشور، تاثیر کاهش بهره وری نیز بر متغیرهای مذکور نشان داده شد.